Pompeii’nin sonunu sadece yanardağın getirmemiş
MS 24 Ağustos 79’da İtalya’daki Vezüv Yanardağı’nın patlaması sonucu Pompeii, alev ve küller içinde kalarak yok olmuştu. Küllerin altındaki kalıntıları iyi bir şekilde korunan kent, 16. yüzyılda keşfedilmişti.
Antik Romalı yazar Genç Pliny’nin yazılarında yanardağ patladığı dönemde şehirde deprem de olduğu aktarılıyor. Fakat bugüne kadar böyle bir depreme dair kanıt elde edilmemişti.
Independent Türkçe’nin aktardığına göre Frontiers in Earth Science adlı hakemli dergide yeni yayınlanan bir makalede yanardağın tetiklediği depremin, Pompeii’nin yıkımına son noktayı koyduğu saptandı.
Birkaç binayı içeren İffetli Aşıklar İnsula’sına odaklanan araştırmacılar, kazı ve analizler sonucu bu yapıların deprem sonucu çöktüğünü saptadı.
Örneğin duvar kalıntılarının altındaki taş birikintisi, yapıların patlamanın ilk aşamasında yıkılmadığına işaret ediyordu. Bilim insanları daha sonra buradaki hasarı, depremin tarihi binalar üzerindeki etkisiyle karşılaştırdı.
Bölgede 50’li yaşlarda iki erkek iskeleti de çıkarıldı. Bilim insanları kemiklerdeki kırık ve çatlakların, bugünkü depremlerde ortaya çıkanlara benzerlikler taşıdığını gözlemledi. Ayrıca kalıntıların küllerin altında değil üstünde bulunması da ölümlerinin yanardağ patlamasından kaynaklanmadığını gösteriyordu.
İskeletlerden birinin yanında tahta bir cisim saptayan araştırmacılar, bu kişinin kendisini korumaya çalışmış olabileceğini düşünüyor.
Çalışmanın ortak yazarı Mauro Di Vito, İffetli Aşıklar İnsula’sındaki bulgular hakkında şöyle diyor:
Pompeii’ye adanmış volkanoloji literatüründe anlatılan volkanik olayların etkileriyle uyuşmayan tuhaf özellikler bulduk. Bunların farklı bir açıklaması olmalıydı.
Öğlen saatlerinde patlayan Vezüv Yanardağı’nın 18 saat boyunca Pompeii’nin üzerine küçük taşlar ve kül yağdırdığı biliniyordu.
Yeni araştırma bu felaketten kaçmayı başaran kişilerin patlamanın tetiklediği depremde hayatını kaybettiğini gösterdi. Bilim insanları daha sonra şehrin sokaklarından akan kül ve molozların, Pompeii’nin sonunu getirdiğini düşünüyor.
Makalenin bir diğer yazarı Domenico Sparice bulguların heyecan verici olduğu söylüyor:
Patlama sırasındaki sismik hareketliliğin, Pompeii’nin yıkımında önemli bir rol oynadığını ve muhtemelen, kaçınılmaz bir ölümle karşı karşıya kalan Pompeii halkının seçimi etkilediğini kanıtladık.
Bilim insanları halihazırda şehrin diğer bölgelerinde ve farklı kentlerde çalışmalar yürütmeyi planlıyor. Araştırmacılar Oplontis, Stabiae ve Herkulaneum gibi Antik Roma kentlerinin de depremden etkilendiğini tahmin ediyor.
